Dni liturgiczne

Ponieważ niedziele i uroczystości zależne od święta Zmartwychwstania Pańskiego nie są związane ze stałą datą, często następuje zbieg dwu świąt. W takim wypadku klasa dnia liturgicznego decyduje, które święto ustępuje. Niekiedy święto, które ustąpiło, wspomina się przez dodanie w odpowiedniej Mszy kolekty, sekrety i pokomunii z tego święta.

Niedziele

Niedzielą nazywa się dzień Pański przypadający na początku każdego tygodnia. Ponieważ każda niedziela jest świętem Chrystusa Pana, są one w specjalny sposób uprzywilejowane. Niedziele dzielą się na dwie klasy:

Niedziele 1. klasy

• Niedziele Adwentu, Wielkiego Postu i Okresu Męki Pańskiej
• Niedziela Zmartwychwstania
• Niedziela Zesłania Ducha Świętego
• Niedziela 1. klasy ma pierwszeństwo przed wszystkimi świętami.

Jednak niedziele Adwentu ustępują przed świętem Niepokalanego Poczęcia N.M.Panny.

Niedziele 2. klasy

Wszystkie inne niedziele są 2 klasy. Mają one pierwszeństwo przed świętami 2 klasy. Jednak:

1. święto Pańskie 1. lub 2. klasy przypadające w niedzielę 2. klasy zajmuje miejsce niedzieli ze wszystkimi jej prawami i przywilejami. Dlatego nie wspomina się niedzieli;
2. niedziela 2. klasy ma pierwszeństwo przed Dniem Zadusznym.

Dni powszednie

Nazwą dni powszednich określa się poszczególne dni tygodnia, poza niedzielą. Dni powszednie dzielą się na cztery klasy.

Dniami powszednimi 1. klasy są:

1. Środa Popielcowa,
2. wszystkie dni Wielkiego Tygodnia

Te dni mają pierwszeństwo przed wszystkimi świętami.

Dniami powszednimi 2. klasy są:

1. dni Adwentu od 17 do 24 grudnia,
2. Suche Dni Adwentu, Wielkiego Postu i wrześniowe

Te dni mają pierwszeństwo przed partykularnymi świętami 2. klasy, a jeżeli napotykają przeszkodę, muszą być wspomniane.

Dniami powszednimi 3. klasy są:

1. dni Wielkiego Postu i Męki Pańskiej, z wyjątkiem wymienionych wyżej. Mają one pierwszeństwo przed świętami 3. klasy.
2. dni Adwentu aż do 16 grudnia włącznie nie wymienione wyżej. Ustępują one świętom 3 klasy.

Dniami powszednimi 4. klasy są:

• wszystkie inne nie wymienione wyżej.

Wigilie

Wigilią nazywa się dzień liturgiczny poprzedzający święto. Wigilia znaczy „czuwanie”. W przeddzień ważniejszych uroczystości chrześcijanie gromadzili się na całonocne nabożeństwo przygotowawcze. Z czasem nazwę przeniesiono na cały poprzedni dzień. Rozróżniamy:

Wigilie 1 klasy:

1. Wigilia Bożego Narodzenia
2. Wigilia Zesłania Ducha Świętego

Te wigilie mają pierwszeństwo przed wszystkimi świętami i nie dopuszczają żadnych wspomnień.

Wigilie 2. klasy:

1. wigilia Wniebowstąpienia Pańskiego
2. wigilia Wniebowzięcia N.M.Panny
3. wigilia narodzenia św. Jana Chrzciciela
4. wigilia świętych Apostołów Piotra i Pawła

Te wigilie mają pierwszeństwo przed dniami liturgicznymi 3. i 4. klasy i jeżeli napotkają przeszkodę, wspomina się je z godnie z przepisami.

Wigilia 3. klasy:

• wigilia św. Wawrzyńca.

Ma ona pierwszeństwo przed dniami liturgicznymi 4. klasy i jeżeli napotka przeszkodę wspomina się, zgodnie z przepisami.

Wigilię 2 lub 3 klasy zupełnie się opuszcza, jeżeli wypadnie w jakąkolwiek niedzielę lub święto 1 klasy, albo jeżeli święto, które poprzedza, zostaje przeniesione lub ograniczone do wspomnienia. Wigilia Wielkanocna nie jest dniem liturgicznym, lecz pierwszą częścią obchodu Zmartwychwstania.

Święta

Świętem nazywa się dzień liturgiczny, w którym publiczny kult Kościoła kieruje się w szczególny sposób ku uczczeniu Tajemnic Pańskich, Najśw. Maryi panny, Aniołów, Świętych lub Błogosławionych. Święta są 1., 2. lub 3. klasy. Mogą być powszechne lub partykularne. Świętami powszechnymi są te, które Stolica Święta wpisała do kalendarza całego Kościoła. Świętami partykularnymi są te, które zostały umieszczone w kalendarzach kraju, diecezji lub zakonu.

Jeżeli o jakimś świętym nie odprawia się oficjum, czyli pacierzy kapłańskich, tylko Mszę św., taki obchód nazywa się „Wspomnieniem”. Mszę ze wspomnienia w oficjum bieżącego dnia oraz Mszę o Tajemnicy, świętym lub błogosławionym, którego wymienia się tego dnia w Martyrologium, można odprawić tylko w dniu liturgicznym 4. klasy. Natomiast Mszę ze święta 3. klasy, które napotkało przeszkodę, można odprawić także w dzień 3. klasy.

Oktawy

Już w Starym Testamencie obchodzono największe święta prze osiem dni. Kościół przejął ten zwyczaj dla głównych uroczystości roku kościelnego: Bożego Narodzenia, Zmartwychwstania Pańskiego i Zesłania Ducha Świętego. Każdy dzień oktawy Zmartwychwstania Pańskiego i Zesłania Ducha Świętego ma własną Mszę św. i nie ustępuje żadnym świętom. Natomiast w oktawie Bożego Narodzenia odprawia się Msze o świętych, lecz dodaje się wspomnienie o święcie Bożego Narodzenia.

Wotywy

Dla polecenia Panu Bogu specjalnych potrzeb Kościoła i zadośćuczynienia pragnieniom wiernych ułożono formularze mszalne nie związane bezpośrednio z dniem liturgicznym. Msze wotywne dzielą się na cztery klasy. Na odprawienie Mszy wotywnej 1,2 lub 3 klasy potrzebne jest pozwolenie Stolicy Świętej lub Ordynariusza. Mszę wotywną 4 klasy można odprawić w dni liturgiczne 4 klasy ze względu na potrzebę, pożytek lub nabożeństwo odprawiającego kapłana lub wiernych. Jeżeli nie jest na nią przepisany kolor fioletowy, można użyć szat w kolorze dnia.

Msze żałobne

Mszał zawiera specjalnie uprzywilejowane formularze Mszy za zmarłych na dzień śmierci i jej rocznicę oraz Mszę codzienną. Korzyść, jaką dusze czyśćcowe odnoszą, nie zależy od formularza mszalnego. Częste odprawianej Mszy żałobnych nie jest zgodne z myślą Kościoła, ponieważ utrudnia wiernym przeżywanie tajemnic Chrystusowych w łączności z całym Kościołem.

Źródło: Mszał Rzymski, Pallottinum, Poznań 1963.