Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X
św. Łucji, dziewicy i męczennicy [3 kl.]
Zawsze Wierni nr 1/2002 (44)

Marius Marcoviensis

Bałwochwalstwo

Bałwochwalstwo polega na tym, że człowiek oddaje cześć należną Panu Bogu jakiemuś stworzeniu, zwłaszcza bałwanom ze złota, srebra, kamieni, drzewa, dalej rozmaitym zwierzętom lub ludziom, albo słońcu i gwiazdom, wreszcie wprost czartowi przeklętemu, choć zresztą, jak uczy Pismo święte (Ps 95, 5), „czartami są wszystkie bożki pogańskie (omnes dii gentium daemonia)”.

Tak czynili poganie. Wierzyli, że te stworzenia mogą im dopomóc, przeto modlili się do nich i składali im ofiary. Również żydzi często stawali się winnymi bałwochwalstwa, np. kiedy kazali sobie ulać złotego cielca. I dzisiaj większa część rodzaju ludzkiego, zwłaszcza w Azji, Afryce i Australii, ale też w Ameryce, i nawet w Europie, pogrążona jest w grubym bałwochwalstwie. Nieszczęśliwi ci ludzie biją czołem przed bałwanami, nieraz bardzo sprośnymi i obrzydliwymi, co więcej, wprost przed czartem przeklętym. (W willi Borghese w Rzymie, zajmowanej przez wolnomularzy, przy rewizji domu przez policję włoską w roku 1895 znaleziono ołtarz ku czci Lucyfera.)

Bałwochwalstwo takie jest bardzo nierozumne, bo jakżeż można wierzyć, aby kawał drzewa czy zwierzę mogło nam pomóc? Trzeba być prawdziwie obranym z rozumu, aby w to uwierzyć. – Bałwochwalstwo, jak uczy jeden z pisarzy kościelnych (Tertulian), jest zarazem największą zbrodnią rodzaju ludzkiego, największą nieprawością na ziemi, jeżeli nie pochodzi z nieświadomości. Dlatego Mojżesz z rozkazu Bożego wytracił jednego dnia 23.000 żydów. Dlatego z drugiej strony trzej młodzieńcy w Babilonie i męczennicy śś. woleli ponosić najokropniejsze męczarnie, nawet i śmierć samą aniżeli stać się winnymi tego grzechu. – Grzesznym byłoby nawet bałwochwalstwo udawane. Dopuszczają się tego grzechu ci, którzy z bojaźni ludzkiej udają, że stworzeniom oddają cześć boską, ale w sercu brzydzą się tym i czczą Boga prawdziwego. Tak postępowało wielu żydów w niewoli asyryjskiej i babilońskiej. Również wielu chrześcijan wśród prześladowań, choć w sercu zachowali wiarę, sypali kadzidło bożkom. Takie udawane bałwochwalstwo jest również grzechem ciężkim już dla tego, ponieważ człowiek, który się go dopuszcza, odmawia Panu Bogu czci zewnętrznej i daje zgorszenie. Dla tego też ci chrześcijanie, którzy złożyli ofiary bożkom, jeśli pokornie i za grzech żałując wracali do Kościoła św., musieli wpierw odprawiać ciężkie pokuty, przez długie lata aż do samej śmierci trwające, i dopiero wtedy otrzymywali rozgrzeszenie.

Obok wspomnianego jest jeszcze bałwochwalstwo inne, skryte, subtelne, gdy się kto sercem całym oddaje stworzeniu. Takim bałwochwalcą jest pyszny, bo cześć i poklask świata ma u niego znaczenie większe niż Pan Bóg. Takim bałwochwalcą jest łakomiec (czy chciwiec czy skąpiec), co pieniądze, majątek kocha nade wszystko i dla tego dobra ziemskie gromadzi w sposób godziwy i niegodziwy. Toteż w Piśmie św. łakomstwo nazywane jest wyraźnie bałwochwalstwem (Kol 3, 5). Takim bałwochwalcą jest wszetecznik (tj. rozpustnik), który goniąc za pożądliwością ciała, większą cześć oddaje stworzeniu niż Panu Bogu, i w sercu swoim stawia ołtarze sprośnej namiętności: jakoż często przedmiot swej grzesznej miłości nazywa „bóstwem swoim”. Takim bałwochwalcą jest obżartuch lub smakosz, który brzuch swój napycha wyszukanymi potrawami, bo dla niego wedle wyrażenia Pisma św. – „brzuch jest Bogiem1, stół ołtarzem, potrawy ofiarą, a ich zapach kadzidłem. Takim bałwochwalcą jest każdy taki człowiek, który za zarobek lub dla względów ludzkich sprzedaje wiarę świętą lub przekonanie religijne. Takich tedy bałwochwalców jest bardzo wielu. A czy są między nami? Niestety tak. (Nauki Katechizmowe ułożone na podstawie nauk różnych autorów, t. III, Poznań 1909, s. 230–232).

I. Pojęcie i różne rodzaje bałwochwalstwa

1. Sedit populus manducare, et bibere, et surrexerunt ludere. – Locutus est autem Dominus ad Moysen, dicens: (...) Recesserunt cito de via, quam ostendisti eis: feceruntque sibi vitulum conflatilem, et adoraverunt, atque immolantes ei hostias, dixerunt: Isti sunt dii tui Israel (Ex 32, 6–8)

1. Usiadł lud, aby jeść i pić, i wstali aby się bawić. – I rzekł Pan do Mojżesza, mówiąc: (...) Ustąpili rychło z drogi, którąś im ukazał, i uczynili sobie cielca odlewanego, i pokłonili się, i ofiarując mu ofiary, rzekli: Ci są bogowie twoi, Izraelu) (Wyjśc 32, 6–8)

2. Vani autem sunt omnes homines, in quibus non subest scientia Dei: et de his, quae videntur bona, non potuerunt intelligere eum, qui est, neque operibus attendentes agnoverunt quis esset artifex: sed aut ignem, aut spiritum, aut citatum aerem, aut gyrum stellarum, aut nimiam aquam, aut solem et lunam, rectores orbis terrarum deos putaverunt (Sap 13, 1–2)

2. A ludzie wszyscy są nikczemni, w których nie ma znajomości Boga i z tych dóbr, które widzą, nie mogli poznać tego, który jest, ani z rozważania dzieł nie rozpoznali Twórcy; ale albo ogień albo wiatr, albo prędkie powietrze, albo okrąg gwiazd, albo gwałtowną wodę, albo słońce i księżyc za kierujących okręgiem ziemi bogów mieli) (Mądr 13, 1–2)

3. Infelices autem sunt, et inter mortuos spes illorum est, qui appellaverunt deos opera manuum hominum, aurum et argentum, artis inventionem, et similitudines animalium, aut lapidem inutilem opus manus antiquae (Sap 13, 10)

3. Ale nieszczęśni są i między umarłymi jest nadzieja tych, którzy bogami nazwali dzieła rąk ludzkich, złoto i srebro, wymysł rzemiosła, i podobieństwa zwierząt, albo kamień niepożyteczny, robotę ręki starodawnej (Mądr 13, 10)

4. Illud [(sc. idololatriam)] enim cupiditas acquirendi excogitavit, et artifex sapientia fabricavit sua (Sap 14, 2)

4. Bo to [(tj. bałwochwalstwo)] wymyśliła chciwość nabywania, a rzemieślnik mądrością swą zbudował (Mądr 14, 2)

5. Ante truncum ligni procidam? Pars eius cinis est: cor insipiens adoravit illud, et non liberabit animam suam (Is 44, 19–20)

5. Przed klocem drzewa klękać będę? Część jego jest popiołem: serce głupie kłaniało się mu, a nie wybawi duszy swej (Iz 44, 19–20)

6. Dixitque ei rex: Quare non adoras Bel? Qui [(sc. Daniel)] respondens, ait ei: Quia non colo idola manufacta, sed viventem Deum, qui creavit caelum, et terram, et habet potestatem omnis carnis (Dn 14, 3–4)

6. I rzekł mu król: Dlaczego nie chwalisz Bela? A on [(tj. Daniel)] odpowiadając rzekł mu: Gdyż nie chwalę bałwanów ręką uczynionych, ale Boga żyjącego, który stworzył niebo i ziemię, i ma moc nad wszelkim ciałem (Dan 14, 3–4

7. Et dixit Ephraim: Veruntamen dives effectus sum, inveni idolum mihi (Os 12, 8)

7. I rzekł Efraim: Wszakżem się wzbogacił, znalazłem bałwana sobie (Oz 12, 8)

8. Hoc enim scitote intelligentes: quod omnis fornicator, aut immundus, aut avarus, quod est idolorum servitus, non habet hereditatem in regno Christi, et Dei (Eph 5, 5)

8. Bo to wiedzcie, rozumiejąc, że żaden rozpustnik albo nieczysty lub chciwiec (co jest bałwochwalstwem) nie ma dziedzictwa w Królestwie Chrystusowym i Bożym (Ef 5, 5)

9. Multi enim ambulant, quos saepe dicebam vobis (nunc autem et flens dico) inimicos crucis Christi: quorum finis interitus: quorum Deus venter est: et gloria in confusione ipsorum, qui terrena sapiunt (Ph 3, 18–19)

9. Wielu bowiem, o których wam często mówiłem (teraz zaś i płacząc mówię), postępuje jak nieprzyjaciele krzyża Chrystusowego, których końcem zatracenie, których bogiem jest brzuch i chwała w ich sromocie, którzy ziemskie rzeczy miłują (Filip 3, 18–19)

II. Bałwochwalstwo prawem Bożym jest zakazane

1. Ego sum Dominus Deus tuus, qui eduxi te de Terra AEgypti, de domo servitutis. Non habebis deos alienos coram me. (...) Non adorabis ea, neque coles: ego sum Dominus Deus tuus fortis, zelotes (Ex 20, 2–5)

1. Jam jest Pan, Bóg twój, którym cię wywiódł z ziemi Egipskiej, z domu niewoli. Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną. (...) Nie będziesz się im kłaniał, ani służył. Ja jestem Pan, Bóg twój, mocny, zapalczywy (Wyjśc 20, 2–5)

2. Aras eorum destrue, confringe statuas, lucosque succide: noli adorare deum alienum. Dominus zelotes nomen eius, Deus est aemulator. Ne ineas pactum cum hominibus illarum regionum: ne, cum fornicati fuerint cum diis suis, et adoraverint simulacra eorum, vocet te quispiam ut comedas de immolatis. Nec uxorem de filiabus eorum accipies filiis tuis: ne, postquam ipse fuerint fornicatae, fornicari faciant et filios tuos in deos suos (Ex 34, 13–16)

2. Ołtarze ich zniszcz, bałwany połam i gaje wyrąb. Nie kłaniaj się bogu cudzemu. Pan, Zapalczywy imię jego, Bóg zawistny jest. Nie czyń przymierza z ludźmi owych krajów, aby gdy oni będą cudzołożyć z bogami swymi i kłaniać się bałwanom ich, nie wezwał cię który, abyś jadł z rzeczy ofiarowanych. Ani żony z córek ich nie weźmiesz synom twoim, aby gdy one będą cudzołożyć, nie przywiedli synów twoich ku cudzołóstwu z bogami swymi (Wyjśc 34, 13–16)

3. Ego Dominus Deus vester: Non facietis vobis idolum et sculptile, nec titulos erigetis, nec insignem lapidem ponetis in terra vestra, ut adoretis eum. Ego enim sum Dominus Deus vester (Lv 26, 1)

3. Ja Pan, Bóg wasz. Nie będziecie sobie czynić bałwana ani rzeźby, ani znaków stawiać nie będziecie, ani kamienia znaczonego nie postawicie w ziemi waszej, żebyście się mu kłaniali; bom Ja jest Pan, Bóg wasz (Kapł 26, 1)

4. Videbitis in Babylonia deos aureos, et argenteos, et lapideos, et ligneos in humeris portari, ostentantes metum gentibus. Videte ergo ne et vos similes efficiamini factis alienis (Bar 6, 3–4)

4. Ujrzycie w Babilonie, że nosić będą na ramionach bogów złotych i srebrnych, i kamiennych, i drewnianych, wzbudzających postrach w poganach. Patrzcież tedy, abyście i wy nie stali się podobnymi w tych sprawach obcym (Bar 6, 3–4)

5. Non ibitis post deos alienos cunctarum gentium, quae in circuitu vestro sunt (Dt 6, 14)

5. Nie pójdziecie za bogami cudzymi wszystkich narodów, które są wokoło was (Powt Pr 6, 14)

6. Assumpsit eum diabolus in montem excelsum valde: et ostendit ei omnia regna mundi, et gloriam eorum, et dixit ei: Haec omnia tibi dabo, si cadens adoraveris me. Tunc dicit ei Iesus: Vade Satana: Scriptum est enim: Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli servies (Dt 6, 13) (Mt 4, 8–10)

6. Wziął go diabeł na górę wysoką bardzo i ukazał mu wszystkie królestwa świata i wspaniałości ich, i rzekł mu: To wszystko oddam tobie, jeśli upadłszy złożysz mi pokłon. Tedy mu rzekł Jezus: Idź precz, szatanie, albowiem napisane jest: Panu Bogu twojemu kłaniać się będziesz i Jemu samemu służyć będziesz (Powt Pr 6, 13) (Mt 4, 8–10)

7. Neque idololatrae efficiamini, sicut quidam ex ipsis: quemadmodum scriptum est: Sedit populus manducare, et bibere, et surrexerunt ludere (Ex 32, 6) (1 Cor 10, 7)

7. I nie stawajcie się bałwochwalcami jak niektórzy z nich, jako napisane jest: Zasiadł lud, by jeść i pić, i powstawszy zaczęli się bawić (Wyjśc 32, 6) (1 Kor 10, 7)

8. Nolite iugum ducere cum infidelibus. Quae enim participatio iustitiae cum iniquitate? Aut quae societas luci ad tenebras? Quae autem conventio Christi ad Belial? Aut quae pars fideli cum infideli? Qui autem consensus templo Dei cum idolis? (2 Cor 6, 14–16)

8. Nie wprzęgajcie się w jarzmo z niewiernymi. Cóż bowiem za uczestnictwo sprawiedliwości z nieprawością? Albo co za łączność światła z ciemnością? Lub co za ugoda Chrystusa z Belialem? Albo co za udział wiernego z niewiernymi? I co za zgoda Kościoła Bożego z bałwanami? (2 Kor 6, 14–16)

9. Manifesta sunt autem opera carnis: quae sunt fornicatio, immunditia, impudicitia, luxuria, idolorum servitus, veneficia, inimicitiae, contentiones, aemulationes, irae, rixae, dissensiones, sectae, invidiae, homicidia, ebrietates, comessationes, et his similia, quae praedico vobis, sicut praedixi: quoniam qui talia agunt, regnum Dei non consequentur (Gal 5, 19–21)

9. A jawne są uczynki ciała, którymi są: porubstwo, nieczystość, bezwstyd, rozpusta, bałwochwalstwo, gusła, nieprzyjaźnie, swary, zawiści, gniewy, zwady, niesnaski, odstępstwa, zazdrości, zabójstwa, pijaństwa, obżarstwa i tym podobne; o których mówię wam, jak i przedtem mówiłem, że ci, którzy takich rzeczy się dopuszczają, Królestwa Bożego nie dostąpią (Gal 5, 19–21)

10. Carissimi mihi, fugite ab idolorum cultura (1 Cor 10, 14)

10. Najmilsi moi, uciekajcie od bałwochwalstwa (1 Kor 10, 14).

III. Przestrogi przed bałwochwalstwem i napomnienia udzielone czcicielom fałszywych bogów

1. Tantum ut a Domino, et a nostro consortio non recedatis, aedificatio altari praeter altare Domini Dei nostri. (...) Cur reliquistis Dominum Deum Israel, aedificantes altare sacrilegum, et a cultu illius recedentes? An parum vobis est quod peccastis (Js 22, 19. 16–17)

1. Tylko żebyście od Pana i od naszej społeczności nie odstąpili, budując ołtarz oprócz ołtarza Pana, Boga naszego. (...) Czemuście opuścili Pana, Boga izraelskiego, budując ołtarz świętokradzki i od służby Jego odstępując? Czy mało na tym macie, żeście zgrzeszyli? (Joz 22, 19. 16–17)

2. Filioli, custodite vos a simulacris (1 Jo 5, 21)

2. Synaczkowie strzeżcie się bałwanów (1 J 5, 21)

3. Si tibi voluerit persuadere frater tuus filius matris tuae, aut filius tuus vel filia, sive uxor quae est in sinu tuo, aut amicus, quem diligis ut animam tuam, clam dicens: Eamus, et serviamus diis alienis, quos ignoras tu, et patres tui, cunctarum in circuitu gentium, quae iuxta vel procul sunt, ab initio usque ad finem terrae, non acquiescas ei nec audias, neque parcat ei oculus tuus ut miserearis et occultes eum (Dt 13, 6–8)

3. Jeśliby cię chciał namówić brat twój, syn matki twojej, albo syn twój, albo córka, albo żona, która jest na łonie twoim, albo przyjaciel, którego miłujesz jako duszę swoją, potajemnie mówiąc: „Pójdźmy, a służmy bogom cudzym, których nie znasz ty i ojcowie twoi, bogom wszystkich wokół narodów, które blisko albo daleko są, od początku aż do końca ziemi”, nie przyzwalaj mu ani słuchaj, ani niech mu nie przepuszcza oko twoje, żebyś się nad nim zmiłował i zataił go (Powt Pr 13, 6–8)

4. Nolite pugnare contra Dominum Deum patrum vestrorum, quia non vobis expedit (2 Par 13, 12)

4. Nie walczcie przeciw Panu, Bogu ojców waszych, bo to nie z pożytkiem waszym! (2 Kron 13, 12)

5. Nolite indurare cervices vestras, sicut patres vestri: tradite manus Domino, et venite ad sanctuarium eius, quod sanctificavit in aeternum: servite Domino Deo patrum vestrorum, et avertetur a vobis ira furoris eius (2 Par 30, 8)

5. Nie zatwardzajcie karków waszych jak ojcowie wasi; dajcie ręce Panu i przyjdźcie do świątyni Jego, którą poświęcił na wieki; służcie Panu, Bogu ojców waszych, a odwróci się od was gniew zapalczywości Jego (2 Kron 30, 8)

6. Omne, quod ad ritum Dei caeli pertinet, tribuatur diligenter in domo Dei caeli: ne forte irascatur contra regnum regis, et filiorum eius (1 Es 7, 23)

6. Wszystko, co należy do obrzędu Boga niebieskiego, niech będzie oddane z pilnością w domu Boga niebieskiego, by się snadź nie rozgniewał na królestwo króla i synów jego (Ezdr 7, 23)

7. Omnes viri foederis tui illuserunt tibi: invaluerunt adversum te viri pacis tuae: qui comedunt tecum, ponent insidias subter te: non est prudentia in eo (Ab 1, 7)

7. Wszyscy mężowie przymierza twego naśmiali się z ciebie; przemogli przeciw tobie mężowie pokoju twego; którzy jadają z tobą, zastawiają zasadzki nad tobą. Nie ma rozumu w nim (Abd 1, 7)

8. Nolite confidere in principibus: in filiis hominum, in quibus non est salus. Exibit spiritus eius, et revertetur in terram suam: in illa die peribunt omnes cogitationes eorum (Ps 145, 2–4)

8. Nie miejcie ufności w książętach, w synach człowieczych, w których nie masz zbawienia! Wynijdzie duch jego, a wróci się do ziemi swej, w ten dzień zginą wszystkie myśli ich (Ps 145, 2–4)

9. Ne desideres de cibis eius, in quo est panis mendacii (Pro 23, 3)

9. Nie pożądaj pokarmów tego, w którym jest chleb kłamstwa (Przyp 23, 3)

10. Vidisti hominem sapientem sibi videri? magis illo spem habebit insipiens (Pro 26, 12)

10. Widziałeś człowieka, który siebie poczytuje za mędrca? większą nadeń nadzieję będzie miał głupi (Przyp 26, 12)

11. Vae qui sapientes estis in oculis vestris, et coram vobismetipsis prudentes (Is 5, 21)

11. Biada wam, którzy jesteście mądrymi w oczach waszych i sami przed sobą roztropnymi! (Iz 5, 21)

12. Deus superbis resistit, humilibus autem dat gratiam (Jc 4, 6)

12. Bóg pysznym się sprzeciwia, a pokornym łaskę daje (Jak 4, 6)

13. Popule meus, qui te beatum dicunt, ipsi te decipiunt, et viam gressuum tuorum dissipant (Is 3, 12)

13. Ludu mój, którzy cię błogosławionym zowią, ci cię zwodzą, a drogę kroków twoich rozkopują (Iz 3, 12)

14. Non sequeris turbam ad faciendum malum (Ex 23, 2)

14. Nie pójdziesz za gromadą, aby źle czynić (Wyjśc 23, 2)

15. Non suscipies vocem mendacii (Ex 23, 1)

15. Nie będziesz przyjmował głosu kłamliwego (Wyjśc 23, 1)

16. Falso prophetae vaticinantur in nomine meo: non misi eos, et non praecepi eis, neque locutus sum ad eos: visionem mendacem, et divinationem, et fraudulentiam, et seductionem cordis sui prophetant vobis (Jr 14, 14)

16. Fałszywie prorokują prorocy imieniem Moim; nie posyłałem ich i nie rozkazałem im, ani nie mówiłem do nich; widzenie kłamliwe i wróżbę, i zdradę i zwiedzenie serca swego prorokują wam (Jer 14, 14)

17. Quaerite Dominum, dum inveniri potest: invocate eum, dum prope est (Is 55, 6)

17. Szukajcie Pana, póki znalezion być może; wzywajcie Go, póki jest blisko! (Iz 55, 6)

IV. Fałszywe bóstwa w świątyniach Pańskich. Cześć Boska im oddawana

1. Posuerunt idola sua in domo, in qua invocatum est nomen meum, ut polluerent eam (Jr 32, 34)

1. Postawili bałwany swe w domu, w którym wzywano imienia Mego, aby go splugawić (Jer 32, 34)

2. Accenderunt thura redolentia universis idolis suis (Ez 6, 13)

2. Palili kadzidła wonne wszystkim bałwanom swoim (Ez 6, 13)

3. Lucernas accendunt illis, et quidem multas, ex quibus nullam videre possunt (Bar 6, 18)

3. Zapalają im lampy, i to wiele, z których żadnej widzieć nie mogą (Bar 6, 18)

4. Posuerunt offendicula sua in domo, in qua invocatum est nomen meum, ut polluerent eam (Jr 7, 30)

4. Położyli obrażenia2 swoje w domu, w którym wzywano imienia Mego, aby go splugawili (Jer 7, 30)

5. Deficiet hostia et sacrificium: et erit in templo abominatio desolationis (Dn 9, 27)

5. Ustanie ofiara i ofiarowanie, i będzie w kościele obrzydłość spustoszenia (Dan 9, 27)

6. Sicut mortuis munera eorum illis apponentur (Bar 6, 26)

6. Jako martwym dary ich przed nimi położą (Bar 6, 26)

7. Offertis super altare meum panem pollutum, et dicitis: In quo polluimus te? (Ml 1, 7)

7. Ofiarujecie na ołtarzu Moim chleb skalany, a mówicie: „Czymże cię skalaliśmy?” (Mal 1, 7)

8. Aedificavit rex Antiochus abominandum idolum desolationis super altare Dei, et per universas civitates Iuda in circuitu aedificaverunt aras: et ante ianuas domorum, et in plateis incendebant thura, et sacrificabant (1 Mc 1, 57–58)

8. Zbudował król Antioch obrzydłego bałwana spustoszenia na ołtarzu Bożym, i po wszystkich miastach judzkich wokoło nabudował ołtarzów, a przed drzwiami domów i po ulicach palili kadzidło i ofiarowali (1 Mach 1, 57–58)

9. Hostias offerent (...) et Dominus non suscipiet eas (Os 8, 13)

9. Ofiary będą ofiarować (...) a Pan nie przyjmie ich (Oz 8, 13)

10. Filii hominum usquequo gravi corde? ut quid diligitis vanitatem, et quaeritis mendacium? (Ps 4, 3)

10. Synowie człowieczy, pókiż [będziecie] ciężkiego serca3? czemu miłujecie marność i szukacie kłamstwa? (Ps 4, 3)

V. Kary za bałwochwalstwo

1. Maledictus homo, qui facit sculptile et conflatile, abominationem Domini, opus manuum artificum, ponetque illud in abscondito (Dt 27, 15)

1. Przeklęty człowiek, który czyni obraz ryty lub odlewany, obrzydliwość dla Pana, robotę rąk rzemieślniczych, i stawia go w skrytości (Powt Pr 27, 15)

2. Vani autem sunt omnes homines, (...) [qui] aut ignem, aut spiritum, aut citatum aerem, aut gyrum stellarum, aut nimiam aquam, aut solem et lunam, rectores orbis terrarum deos putaverunt (Sap 13, 1–2)

2. A ludzie wszyscy są nikczemni, (...) [którzy by] albo ogień albo wiatr, albo prędkie powietrze, albo okrąg gwiazd, albo gwałtowną wodę, albo słońce i księżyc za kierujących okręgiem ziemi bogów mieli) (Mądr 13, 1–2)

3. Infelices autem sunt, et inter mortuos spes illorum est, qui appellaverunt deos opera manuum hominum, aurum et argentum, artis inventionem (Sap 13, 10)

3. Ale nieszczęśni są i między umarłymi jest nadzieja tych, którzy bogami nazwali dzieła rąk ludzkich, złoto i srebro, wymysł rzemiosła (Mądr 13, 10)

4. Per manus autem quod fit idolum, maledictum est et ipsum, et qui fecit illud: quia ille quidem operatus est: illud autem cum esset fragile, deus cognominatus est (Sap 14, 8)

4. Bałwan, który ręką bywa zrobiony, przeklęty jest i sam, i ten, który go uczynił: bo ten go zrobił, a tamten, będąc skazitelnym, bogiem jest nazwany (Mądr 14, 8)

5. Neque vitam, neque nuptias mundas iam custodiunt, sed alius alium per invidiam occidit, aut adulterans contristat: et omnia commista sunt, sanguis, homicidium, furtum et fictio, corruptio et infidelitas, turbatio et periurium, tumultus bonorum, Dei immemoratio, animarum inquinatio, nativitatis immutatio, nuptiarum inconstantia, inordinatio moechie et impudicitiae. Infandorum enim idolorum cultura, omnis mali causa est, et initium et finis (Sap 14, 24–27)

5. Ani życia, ani małżeństwa czystego już nie zachowują, ale jeden drugiego z nienawiści zabija albo przez cudzołóstwo zasmuca. I wszystko się pomieszało: krew, mężobójstwo, złodziejstwo i oszustwo, zepsucie i niewierność, zaburzenie i krzywoprzysięstwo, trwoga między dobrymi, zapomnienie Boga, splugawienie dusz, płci pomieszanie, niestateczność małżeństwa, nierząd cudzołóstwa i niewstydliwości. Chwalenie bowiem niegodnych wymienienia bałwanów wszystkiego złego jest przyczyną i początkiem i końcem (Mądr 14, 24–27)

6. Vade et dic Ieroboam: Haec dicit Dominus Deus Israel: Quia exaltavi te de medio populi, et dedi te ducem super populum meum Israel: et scidi regnum domus David, et dedi illud tibi, et non fuisti sicut servus meus David, qui custodivit mandata mea, et secutus est me in toto corde suo, faciens quod placitum esset in conspectu meo: sed operatus es mala super omnes, qui fuerunt ante te, et fecisti tibi deos alienos et conflatiles, ut me ad iracundiam provocares, me autem proiecisti post corpus tuum: idcirco ecce ego inducam mala super domum Ieroboam, (...) et mundabo reliquias domus Ieroboam, sicut mundari solet fimus usque ad purum. Qui mortui fuerint de Ieroboam in civitate, comedent eos canes: qui autem mortui fuerint in agro, vorabunt eos aves caeli (3 Rg 14, 7–11)

6. Idź, a powiedz Jeroboamowi: To mówi Pan, Bóg Izraelów: Ponieważ cię wywyższyłem spośród ludu i uczyniłem cię wodzem nad ludem moim izraelskim, i rozerwałem królestwo domu Dawidowego, i dałem je tobie, a nie byłeś jak sługa Mój Dawid, który strzegł przykazań Moich i chodził za Mną ze wszystkiego serca swego, czyniąc, co się przed oczyma Mymi podobało, aleś uczynił więcej zła niż wszyscy, którzy przed tobą byli, i uczyniłeś sobie bogów cudzych i litych, aby Mię do gniewu pobudzić, a Mnie porzuciłeś w tył za siebie; przeto oto Ja przywiodę zło na dom Jeroboama, (...) i wymiotę ostatki domu Jeroboamowego, jak wymiatają gnój aż do czysta. Którzy z Jeroboama umrą w mieście, psy ich zjedzą, a którzy umrą na polu, zjedzą ich ptaki powietrzne (3 Król 14, 7–11)

7. Feceruntque filii Israel malum in conspectu Domini, et servierunt Baalim. Ac dimiserunt Dominum Deum patrum suorum, qui eduxerat eos de Terra AEgypti: et secuti sunt deos alienos, deosque populorum, qui habitabant in circuitu eorum, et adoraverunt eos: et ad iracundiam concitaverunt Dominum, dimittentes eum, et servientes Baal et Astaroth. Iratusque Dominus contra Israel, tradidit eos in manus diripientium: qui ceperunt eos, et vendiderunt hostibus (Jd 2, 11–14)

7. I czynili synowie Izraelowi zło przed oczyma Pańskimi, i służyli Baalom. I opuścili Pana, Boga ojców swoich, który ich wywiódł z ziemi Egipskiej, i poszli za bogami cudzymi i za bogami tych narodów, które mieszkały wokoło nich, i kłaniali się im, i ku gniewowi pobudzili Pana, opuszczając Go, a służąc Baalowi i Astartom. I rozgniewawszy się Pan na Izraela, podał ich w ręce łupieżców, a ci ich pojmali i zaprzedali nieprzyjaciołom (Sędz 2, 11–14)

8. An nescitis quia iniqui regnum Dei non possidebunt? Nolite errare: Neque fornicarii, neque idolis servientes, neque adulteri, neque molles, neque masculorum concubitores, neque fures, neque avari, neque ebriosi, neque maledici, neque rapaces regnum Dei possidebunt (1 Cor 6, 9–10)

8. Czyż nie wiecie, że niesprawiedliwi nie posiądą Królestwa Bożego? Nie łudźcie się: ani rozpustnicy, ani bałwochwalcy, ani cudzołożnicy, ani rozwiąźli, ani sodomczycy, ani złodzieje, ani skąpcy, ani pijacy, ani oszczercy, ani grabieżcy nie posiądą Królestwa Bożego (1 Kor 6, 9–10)

9. Foris [(sc. extra civitatem caelestem, in gehennam pellantur et eant)] canes [(sc. haeretici, Judaei aliique infideles fidelium hostes)], et venefici, et impudici, et homicidae, et idolis servientes, et omnis, qui amat, et facit mendacium (Ap 22, 15)

9. Na zewnątrz [(tj. poza Miastem Niebieskim, odtrąceni pójdą do piekła)] psy [(tj. heretycy, żydzi i inni niewierni – nieprzyjaciele wiernych)] i czarownicy i bezwstydni i mężobójcy i bałwochwalcy i wszyscy, którzy kłamstwo miłują i żyją w kłamstwie (Apok 22, 15)

10. Timidis autem, et incredulis, et execratis, et homicidis, et fornicatoribus, et veneficis, et idololatris, et omnibus mendacibus, pars illorum erit in stagno ardenti igne, et sulphure: quod est mors secunda (Ap 21, 8)

10. A udziałem bojaźliwych i niewiernych, godnych pogardy i zabójców, rozpustników i czarowników, bałwochwalców i wszystkich kłamców będzie jezioro ogniem gorejące i siarką, to jest śmierć wtóra (Apok 21, 8)

Modlitwa św. Franciszka Xawerego o nawrócenie pogan *)

Aeterne rerum omnium effector Deus, memento abs te animas infidelium procreatas, easque ad imaginem et similitudinem Tuam conditas. Ecce, Domine, in opprobrium Tuum his ipsis infernus impletur. Memento, Iesum Filium Tuum pro illorum salute atrocissimam subiisse necem. Noli, quaeso, Domine, ultra permittere, ut Filius Tuus ab infidelibus contemnatur; sed precibus sanctorum virorum et Ecclesiae, sanctissimi Filii Tui sponsae placatus, recordare misericordiae Tuae, et oblitus idololatriae et infidelitatis eorum effice, ut ipsi quoque agnoscant aliquando, quem misisti Dominum Iesum Christum, qui est salus, vita et resurrectio nostra, per quem salvati et liberati sumus, cui sit gloria per infinita saecula saeculorum. Amen.

Boże Przedwieczny, Stwórco wszechrzeczy, pomnij, że dusze niewiernych są dziełem rąk Twoich, uczynione na obraz i podobieństwo Twoje. Oto, Panie! ku zelżywości Twojej piekło się tymi duszami napełnia. Pomnij, że Syn Twój Jezus Chrystus dla ich zbawienia poniósł najokrutniejszą śmierć. Nie dopuszczaj, błagam Cię, aby Syn Twój u tych niewiernych miał być dłużej przedmiotem wzgardy. Daj się ubłagać modlitwami dusz świętych i wołaniem Kościoła, najświętszej Oblubienicy najświętszego Syna Twego, pomnij na miłosierdzie Twoje, a zapomniawszy na ich bałwochwalstwo i niewierność spraw, by i oni przyszli do uznania Tego, którego posłałeś, Pana Jezusa Chrystusa, który jest Zbawicielem, Życiem i Zmartwychwstaniem naszym, przez któregośmy wybawieni i uwolnieni zostali, któremu niechaj będzie chwała na wieki wieków. Amen. Ω

Cytaty z Pisma świętego: Biblia Sacra Vulgatae editionis Sixti V Pont. Max. iussu recognita et Clementis VIII auctoritate edita. Ex tribus editionibus Clementinis critice descripsit, dispositionibus logicis et notis exegeticis illustravit, appendice lectionum hebraicarum et graecarum auxit P. Michael Hetzenauer Ord. Min. Cap., Ratisbonae et Romae MCMXIV; Biblia Łacińsko-Polska... podług tekstu łacińskiego Wulgaty i przekładu polskiego x. Jakóba Wujka SI z komentarzem Menochiusza SI, t. I–IV, Wilno 1887–1896; Pismo święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie polskim x. Jakóba Wujka SI, Kraków 1935; Pismo święte Nowego Testamentu. Wstęp, nowy przekład z Wulgaty, komentarz przez ks. Eugeniusza Dąbrowskiego, Poznań 1958. Tytuły rozdziałów i układ cytatów biblijnych zestawiono na podstawie następujących dzieł:

*)Tekst modlitwy przytoczony za: Odpusty. Podręcznik dla duchowieństwa i wiernych, opr. ks. A. Arndt SI, Kraków 1890, ss. 234–235.

Przypisy

  1. Por. Filip 3, 19.
  2. Obrażenia, tj. bałwany i posąg Baala, którymi Bóg obrażony został i które dla Żydów były przyczyną upadku.
  3. Serce ciężkie, tj. serce nierozumne, nie uznające prawdy i słuszności, przywiązane do świata i rzeczy ziemskich, a nie wznoszące się do Boga i do rzeczy duchowych.